Beladen met tradities – maar één verlangen naar God

Geplaatst op 8 april 2024 door Robbert Veen

Ik maak in deze uitzending van Koinonia Bijbelstudie Live! de balans op. Waar sta ik nu?

Ik ben door een heftige tijd heengegaan. Is mijn geloof geheel en al joods? Welnu, vorige week studeerde ik op woensdag Talmoed met een vriend uit Israel. Is het door en door Hervormd Christelijk? Welnu, afgelopen zondag stond ik in Anna Paulowna op de kansel in de PKN gemeente. Waar ben ik aanstaande zondag? In mijn “eigen” Doopsgezinde gemeente in Schagen.

Maakt mij dat tot een Messiaanse Jood? Nee, ook dat weer niet, omdat Messiaans-Joods in ieder geval in Nederland betekent dat er een evangelische kern is, met een joodse manier van uitdrukken – in mijn beleving dus eigenlijk noch Christelijk noch Joods – maar zij proberen tenminste een synthese tot stand te brengen, iets terug te vinden van de oorspronkelijke manier van geloven in het de vroege beweging rondom Jezus – voordat er van “Christendom” echt sprake kon zijn: Joden die in de Messias Jezus geloven – maar dus wel degelijk geheel en al “joods” gebleven zijn.

Waar sta ik dan nu? Beladen met tradities, maar toch “gewoon” iemand die naar God zoekt.

Geplaatst in Autobiografisch | Een reactie plaatsen

Noachidische Geboden – overzicht van de geboden rondom afgoderij

Geplaatst op 2 april 2024 door Robbert Veen

Geplaatst in Jodendom | Een reactie plaatsen

Zijn de Noachidische geboden een ethiek of een halacha?

Geplaatst op 2 april 2024 door Robbert Veen

De vraag of de Noachidische geboden een ethiek of een halacha vormen, hangt af van verschillende factoren.

Ten eerste, een halacha fungeert als een set onderlinge afspraken binnen een gemeenschap, ongeacht hun religieuze oorsprong. Het gaat ook om solidariteit binnen de gemeenschap en de verwachting dat leden zich aan deze regels zullen houden. Maar aangezien de noachidische geboden gelden voor de hele mensheid en niet slechts één samenleving of gemeenschap, kunnen ze niet als halacha worden beschouwd. In komende  blogs zal ik echter betogen dat dit wel het geval is. Laten we echter vooralsnog blijven staan bij eerste indruk dat de Noachidische geboden, omdat ze niet specifiek aan een gemeenschap verbonden zijn, niet eenvoudigweg als halacha kunnen worden beschouwd.

We kunnen we ons ten tweede afvragen of de Noachidische geboden werkelijk kunnen worden beschouwd als halacha, gezien het unieke gezag dat halacha heeft als de Tora die op de Sinai is gegeven. Halacha wordt beschouwd als absoluut gezaghebbend, terwijl de Noachidische geboden eerder morele beginselen presenteren die door elke persoon kunnen worden begrepen en vrijelijk kunnen worden toegepast zonder de levendige discussie onder rabbijnen waarin de precieze betekenis en reikwijdte van elk gebod of verbod wordt vastgelegd.

We zullen nog moeten terugkomen op deze vraag hoe de Noachidische geboden zich verhouden tot de halacha, gegeven het verschil in gezag en interpretatie. Terwijl de halacha als absoluut gezaghebbend wordt beschouwd omdat ze op de Sinai (de mondelinge Torah werd immers ook gegeven op de Sinai!) is gegeven, zijn de Noachidische geboden eerder gebaseerd op universele morele principes die voor iedereen toegankelijk zijn zonder de uitgebreide rabbinale discussie over hun interpretatie.

De Zeven Geboden voor de Zonen van Noach, ook bekend als de Noachidische geboden, worden dus in eerste instantie beschouwd als universele morele principes die gelden voor alle mensen, niet alleen voor Joden. Volgens de Joodse traditie zijn deze geboden afgeleid van het Noachidische verbond dat in de Torah worden beschreven, met name in het boek Genesis.

De Zeven Geboden voor de Zonen van Noach omvatten:

  1. Het verbod op afgoderij (idolatrie).
  2. Het verbod op godslastering.
  3. Het verbod op moord.
  4. Het verbod op diefstal.
  5. Het verbod op seksuele immoraliteit.
  6. Het verbod op het eten van een nog levend dier.
  7. Het gebod om een rechtssysteem op te zetten en rechtvaardigheid na te leven.

1, 3, 5 en 6 worden ook genoemd in het boek Handelingen.

Hoewel de Zeven Geboden voor de Zonen van Noach niet specifiek als halacha worden beschouwd, worden ze wel beschouwd als universele morele principes die inherent zijn aan de menselijke ervaring. Deze geboden zijn van toepassing op alle mensen, ongeacht hun religieuze of culturele achtergrond, en worden beschouwd als fundamenten voor een rechtvaardige en ethische samenleving.

In de Joodse traditie worden de Noachidische geboden beschouwd als een vorm van goddelijke wet die voorafging aan de specifieke wetten en voorschriften die aan het Joodse volk werden gegeven. Hoewel Joden zich aan de halacha moeten houden, zijn de Noachidische geboden van toepassing op alle mensen en vormen ze de basis voor ethisch gedrag en morele verantwoordelijkheid in de wereld.

Geplaatst in Jodendom, Messiaans jodendom | Een reactie plaatsen

Het belang van de “vreze des Heeren” voor het lot van de wereld.

Geplaatst op 1 april 2024 door Robbert Veen

En Rabbi Ĥelbo zei dat Rav Huna zei: Elke persoon die de vrees voor de Hemel heeft, wordt naar hem geluisterd, zoals staat vermeld: “Het einde van de zaak, alles gehoord hebbend: Vrees God en onderhoud Zijn geboden; want dit is alles van de mens” (Prediker 12:13). De Gemara legt uit: “Het einde van de zaak, alles gehoord hebbend,” verwijst naar de woorden van iemand “die Zijn geboden onderhoudt; want dit is alles van de mens.”Met betrekking tot het einde van dit vers, vraagt de Gemara: Wat wordt bedoeld met “want dit is alles van de mens”? Rabbi Elazar zei: De Heilige, geprezen zij Hij, zei over hem: De hele wereld is alleen voor deze persoon geschapen. Dit is de ultieme persoon voor wie de hele mensheid is geschapen. Rabbi Abba bar Kahana zei: Het einde van dit vers leert dat dit gelijk staat aan de hele wereld, de gehele mensheid. Rabbi Shimon ben Azzai, en sommigen zeggen Rabbi Shimon ben Zoma, zegt: Niet alleen is hij gelijk aan de hele wereld, maar de hele wereld werd geschapen om als metgezellen voor hem te dienen, zodat hij een samenleving zou hebben om in te leven en mee om te gaan.

Deze tekst is een passage uit de Joodse rabbijnse literatuur, specifiek uit de Talmoed Bavli  (BBerachot 6b), die een centrale tekst is binnen het rabbijnse jodendom. Het bevat een discussie tussen rabbijnen over het belang van de vrees voor God en de impact ervan op de wereld.

Laten we de tekst ontleden:

  1. Context: De passage begint met R. Helbo die R. Huna citeert, die het belang van de vrees voor God benadrukt. Dit zet de context voor de daaropvolgende discussie tussen de rabbijnen over de vrees voor God en de implicaties ervan.
  2. Interpretatie van Prediker 12:13: De passage citeert Prediker 12:13, waar staat: “Het einde van de zaak, alles gehoord hebbend: vrees God en houd zijn geboden, want dit is de gehele mens.” De rabbijnen gaan dieper in op de betekenis van dit vers, waarbij ze zich met name richten op de zin “want dit is de gehele mens.”
  3. Interpretaties door verschillende rabbijnen:
    • R. Eleazar interpreteert “de gehele mens” als betekenis dat de hele wereld werd geschapen voor het welzijn van iemand die God vreest. Dit impliceert de diepgaande betekenis van een persoon die de vrees voor God belichaamt.
    • R. Abba b. Kahana suggereert dat iemand die God vreest van gelijke waarde is als de hele wereld. Dit benadrukt de immense waarde en het belang van zo’n individu.
    • R. Simeon b. ‘Azzai (of R. Simon b. Zoma) biedt de interpretatie dat de hele wereld werd geschapen als een satelliet voor iemand die God vreest. Deze metaforische interpretatie benadrukt de centrale rol van dergelijke individuen in het bestaan van de wereld.
  4. Belangrijke thema’s:
    • Vrees voor God: De passage benadrukt de vrees voor God als een fundamenteel aspect van de joodse ethiek en spiritualiteit. Deze vrees is niet louter angst of terreur, maar eerder een diep ontzag, eerbied en respect voor het goddelijke.
    • Menselijke Betekenis: De discussie belicht de diepgaande betekenis van individuen die de vrees voor God bezitten, waarbij wordt gesuggereerd dat zij een centrale rol spelen in de kosmische orde en van onschatbare waarde zijn.

Over het geheel genomen weerspiegelt deze passage thema’s van eerbied voor God, het belang van ethisch gedrag en de verheven status van degenen die volgens de joodse traditie de vrees voor God belichamen. Het illustreert ook de interpretatiemethoden die door rabbijnen worden gebruikt om diepere betekenissen uit bijbelse verzen af te leiden.

Geplaatst in Jodendom, KOINONIA LIVE! | 1 reactie

Halacha en Ethiek: Twee Perspectieven op Menselijk Gedrag

Geplaatst op 1 april 2024 door Robbert Veen

Voordat we de Noachidische geboden in detail bespreken, is het belangrijk om het onderscheid tussen halacha en ethiek te begrijpen. Terwijl de christelijke theologie bekend staat om haar morele implicaties, vormt de christelijke ethiek de manier waarop deze moraliteit voortkomt uit de theologische overtuigingen. Halacha daarentegen, omvat directe en onbetwistbare voorschriften voor zowel religieus als moreel gedrag in het dagelijks leven. Het is eigenlijk een gedragswetenschap die nauwkeurig bepaalt wat onder specifieke omstandigheden het juiste gedrag is.

Halacha is in eerste instantie een concept binnen het jodendom, maar wanneer we het hebben over de noachidische geboden, verwijzen we naar een Noachidische halacha. Dit is een systeem van regels en voorschriften voor niet-Joden, hoewel ze zijn afgeleid van het jodendom. Dus, de christelijke ethiek verschilt aanzienlijk van de halacha die de noachidische geboden en verboden omvat. Laten we hier dieper op ingaan.

Halacha en ethiek zijn twee concepten die beide betrekking hebben op richtlijnen voor menselijk gedrag, zij het vanuit verschillende perspectieven en met verschillende bronnen van autoriteit. Terwijl halacha diep verankerd is in religieuze wetten en tradities binnen het Jodendom, omvat ethiek een breder scala aan bronnen en benaderingen, variërend van filosofische principes tot culturele waarden en sociale normen.

In het Jodendom vormt halacha de kern van de religieuze praktijk en geleidt het de gelovigen in hun dagelijks leven. Het is gebaseerd op heilige teksten zoals de Torah, interpretaties daarvan door rabbinale autoriteiten en andere traditionele Joodse geschriften. Halacha omvat een uitgebreid scala aan voorschriften en voorschriften, variërend van rituele reinheid en dieetwetten tot familiale en sociale verplichtingen. De autoriteit van halacha wordt erkend door gelovigen binnen de Joodse gemeenschap, en de interpretatie ervan wordt vaak toevertrouwd aan rabbinale autoriteiten.

Ethiek daarentegen omvat een breder scala aan bronnen en benaderingen en kan variëren afhankelijk van de filosofische, culturele en religieuze context. Ethiek richt zich op vragen over goed en kwaad, rechtvaardigheid, deugd, verantwoordelijkheid en menselijke relaties. Terwijl sommige ethische overwegingen voortkomen uit religieuze overtuigingen, kunnen andere gebaseerd zijn op filosofische principes, menselijke rede, sociale normen en culturele waarden. Ethiek is niet beperkt tot één religie of geloofssysteem en heeft een universeel karakter dat van toepassing is op alle mensen, ongeacht hun religieuze overtuigingen.

Een ander onderscheid tussen halacha en ethiek is de flexibiliteit en interpretatie ervan. Halacha wordt traditioneel geïnterpreteerd door rabbinale autoriteiten binnen de Joodse gemeenschap, maar er kan ruimte zijn voor interpretatie en aanpassing aan verschillende omstandigheden. Ethiek kan daarentegen flexibeler zijn en afhankelijk zijn van contextuele overwegingen en individuele beoordelingen. Verschillende ethische theorieën en benaderingen bieden verschillende interpretaties en benaderingen van morele kwesties, en ethische normen kunnen in de loop van de tijd veranderen als gevolg van sociale ontwikkelingen en nieuwe inzichten.

In conclusie vertegenwoordigen halacha en ethiek twee verschillende, zij het complementaire, benaderingen van menselijk gedrag en morele verantwoordelijkheid. Terwijl halacha een specifieke religieuze autoriteit en traditie heeft binnen het Jodendom, omvat ethiek een breder scala aan bronnen en benaderingen die van toepassing zijn op alle mensen, ongeacht hun religieuze of culturele achtergrond. Beide bieden waardevolle richtlijnen voor het streven naar een rechtvaardig, deugdzaam en verantwoordelijk leven.

Lees verder →

Geplaatst in Heiliging, Jodendom, Messiaans jodendom | Getagged , | Een reactie plaatsen