Categorie: BIJBELSTUDIE

Jezus en de joodse wet – uit mijn dissertatie

De komende weken publiceer ik een vertaling van mijn dissertatie uit 2011: Obedience to the Law of Christ. Daarin stel ik alle vragen die me sinds de jaren 90 van de vorige eeuw begonnen bezig te houden. De relatie van jodendom en Christendom, de juiste houding van Christenen tegenover de Torah, dat alles was toen al (en nu opnieuw) mijn centrale focus. Ik doe geen moeite de tekst in overeenstemming te brengen met mijn huidige opvattingen. Grote verschillen zal ik in een aparte bijdrage aan de orde stellen.

LUISTER naar de tekst:

Marcus of Matteüs?
Wie is de “echte” Jezus? De Jezus van Marcus of de Jezus van Matteüs? Als de vroege en late kerkelijke praktijk ten minste als een deel van het antwoord kan worden beschouwd, dan is de “echte” Jezus duidelijk die van Marcus. De christelijke kerken houden zich niet aan de wetten van rituele zuiverheid, noch aan de verschillende voedselwetten, waaronder de Noachidische wetten over bloed en wurging, die blijkbaar door de raad van Jeruzalem waren aangenomen onder het gezamenlijk gezag van Jacobus, Petrus en Paulus (Handelingen 17). Doorgaan met het lezen van “Jezus en de joodse wet – uit mijn dissertatie”

Het gebod van naastenliefde en de motivatie ervan

In Genesis 1:27 lezen we:

En God schiep de mens naar Zijn beeld; naar het beeld van God schiep Hij hem; mannelijk en vrouwelijk schiep Hij hen.

Op zichzelf genomen is dit geen gebod. Maar we vinden in de joodse traditie een verband tussen de opdracht de naaste lief te hebben als jezelf (Leviticus 19:18) en deze tekst uit Genesis. Doorgaan met het lezen van “Het gebod van naastenliefde en de motivatie ervan”

De grondslag voor echtscheiding volgens Jezus – Lewis Keizer

[Uit: De pre-christelijke leer van Jesjoea, Lewis Keizer, p. 109 (PDF), vertaling DeepL]

In de eerste eeuw werd de joodse echtscheiding voltrokken doordat de echtgenoot een wettelijk document (ketubah) schreef en publiekelijk verklaarde dat hij niet langer getrouwd was. Hij kreeg de voogdij over de kinderen en de ex-vrouw was gedwongen voor zichzelf te zorgen, tenzij  haar ketubah voorzag in restitutie of steun. Vaak zouden familieleden haar niet terug verwelkomen en haar enige opties voor steun waren prostitutie of dienstbaarheid. Twee Joodse wetgeleerden hadden over echtscheiding geoordeeld. Hillel van Babylon, had uit de Tora geconcludeerd dat een man van zijn vrouw kon scheiden vanwege onbeduidende zaken, zoals alleen maar het verbranden van zijn avondmaal. De school van Sjammai was van mening dat echtscheiding alleen mogelijk was voor zeer ernstige overtredingen. Jesjoea was het met Sjammai eens toen hem gevraagd werd te reageren: Doorgaan met het lezen van “De grondslag voor echtscheiding volgens Jezus – Lewis Keizer”

Het joodse karakter van de leer van de triniteit – Richard Robinson

Uit: The Jewish Nature of the Doctrine of the Trinity, Richard A. Robinson 

Om enkele voorlopige richtingen samen te vatten die een Messiaans-Joodse theologie van de Drie-eenheid zou kunnen nemen: zij zou beginnen met de ene God, net zoals de Hebreeuwse Bijbel dat doet. Het Shema zou benadrukt worden als een kernverklaring over God, zowel wat betreft Zijn uniciteit als in Gods contrast met de goden van de afgodendienst. Wij zouden deze theologie verder ontwikkelen door te verwijzen naar zowel het milieu van het oude Nabije Oosten als naar de bijbelse voorstelling van een veelheid van de ene God.

Wij zouden ons verder beroepen op oudtestamentische en intertestamentische uitspraken over Wijsheid en soortgelijke grootheden. Zoals wij de bijbelse drie-enige God tegenover de goden van de afgodendienst stellen, zo zouden wij ook overgaan tot het stellen van de Drie-eenheid tegenover zowel het Grieks-Romeinse heidendom als de middeleeuwse joodse opvattingen, waarvan de laatste het moderne jodendom inspireren.

Wij zouden moeten onderstrepen dat de Drie-eenheid niet afgodisch is, een voortdurende beschuldiging van de Joodse gemeenschap, en bovendien dat de hedendaagse Joodse theologie betreffende de ene, onverdeelde, numeriek één God meer schatplichtig is aan de Aristotelische filosofie dan aan de bijbelse achtergrond. En misschien zouden wij meer de nadruk leggen op de Vader dan vaak gedaan wordt in het moderne populaire christendom, waarin de Vader soms verwaarloosd wordt ten gunste van de Zoon en de Geest.

En tenslotte zouden wij de leer van de Geest op soortgelijke wijze ontwikkelen, hoewel mij tot op heden niet bekend is dat er veel werk is verricht om de Geest in verband te brengen met het Joodse milieu. Zeker is dat er in de Hebreeuwse Bijbel en in de Joodse traditie veel ruw materiaal is met betrekking tot de Geest van God.

Dit zijn dus enkele inleidende beschouwingen die mogelijk een “messiaans-Joodse theologie” van de Drie-eenheid kunnen informeren.

[ Richard A. Robinson, Senior Researcher, Jews for Jesus, San Francisco CA
Presented at the Far West Regional Meeting of The Evangelical Theological Society, Pasadena CA April 11, 2014 ] 

Mijn aanhoudende probleem: een zuiver “joods”, d.w.z. talmoedisch messiaans jodendom, lijkt het belang van de persoon van Christus te verliezen. Wellicht vanwege het op Aristoteles gebaseerde middeleeuwse jodendom in de trant van Maimonides, waarop het moderne rabbijnse jodendom gebaseerd is. . Het is dan eigenlijk een joodse jas met een klein evangelisch sjaaltje. Is het dan niet beter zuiver joods te blijven? (Met respect voor het evangelische Christendom als buurman – of verre nazaat.)

Een zuiver evangelisch messiaans jodendom lijkt een baptisten theologie te bevatten met een joodse aankleding – die dan ook afkomstig is uit de sfeer van het Talmoedisch, d.i. middeleeuws jodendom. In dat geval zit de joodse jas verkeerd op het evangelische lijf. Is het dan niet beter gewoon “evangelisch” te blijven? (Maar dan met respect voor het jodendom als buurman, als verre voorouder?)

De oorspronkelijke taal van het Nieuwe Testament

Door Eli Lizorkin, vertaald door DeepL.

De originele teksten van de documenten die wij hebben leren kennen als het Nieuwe Testament werden geschreven door Joden die Christus volgden (in de oude betekenis van het woord) in een taal die het best kan worden omschreven niet eenvoudigweg als Koine (of gewoon) Grieks, maar als “Koine Judeo-Grieks”.

Allereerst, wat is Koine Grieks? Koine Grieks (dat verschilt van Klassiek Grieks) was de gemeenschappelijke, multi-regionale vorm van Grieks gesproken en geschreven tijdens de Hellenistische en Romeinse perioden van de oudheid. Ik denk echter niet dat de taal die we in het Nieuwe Testament zien ALLEEN als Koine Grieks kan worden beschreven. Er zijn elementen van het Koine Grieks dat in het Nieuwe Testament wordt gebruikt die de significante verbinding met het Hebreeuws en de eerste-eeuwse Joodse cultuur benadrukken. Ik geef er de voorkeur aan om het “Judeo-Grieks” (of Koine Judeo-Grieks) te noemen.

Wat is Judeo-Grieks? Joods-Grieks is eenvoudigweg een gespecialiseerde vorm van Grieks die door Joden werd gebruikt om te communiceren. Deze vorm van Grieks behield veel woorden, zinnen, grammaticale structuren en denkpatronen die kenmerkend waren voor de Hebreeuwse taal. We hebben gelijkaardige voorbeelden in andere talen: het bekende Joods-Duits (Jiddisch), Joods-Spaans (Ladino), en de minder bekende Joods-Farsi, Joods-Arabische, Joods-Italiaanse, en Judees-Georgische talen.

Dus is Joods-Grieks echt Grieks? Ja, maar het is Grieks dat de patronen van Semitisch denken en uitdrukken heeft geërfd. Op die manier verschilt het van de vormen van Grieks die door andere bevolkingsgroepen worden gebruikt.

Ik ben het er niet mee eens dat het Nieuwe Testament eerst in het Hebreeuws werd geschreven en later in het Grieks werd vertaald. In plaats daarvan denk ik dat het in het Grieks is geschreven door mensen die “Joods” dachten. Belangrijker nog, de schrijvers van het Nieuwe Testament dachten meertalig. Mensen die een verscheidenheid aan talen spreken, slagen er ook in om in een verscheidenheid aan talen te denken. Wanneer zij echter spreken, importeren zij regelmatig iets uit een andere taal in die taal. Het is nooit een kwestie van “of”, maar alleen van “hoeveel”.

Wij moeten bedenken dat de Griekse versie van de Hebreeuwse Bijbel (gewoonlijk de Septuagint genoemd) in het Grieks werd vertaald door vooraanstaande Joodse geleerden uit die tijd. Volgens de legende maakte elk van de 70 afzonderlijke Joodse wijzen afzonderlijke vertalingen van de Hebreeuwse Bijbel en toen deze klaar waren, kwamen zij allemaal perfect overeen. Zoals ik al zei, het is een legende! Het getal 70 is waarschijnlijk symbolisch voor de 70 naties van de wereld in het oude Jodendom.

Deze vertaling was niet alleen bedoeld voor Grieks sprekende Joden, maar ook voor niet-Joden, zodat ook zij toegang konden krijgen tot de Hebreeuwse Bijbel. U kunt zich voorstellen hoeveel Hebreeuwse woorden, zinnen en denkpatronen op elke bladzijde van de Septuagint voorkomen, ook al is deze in het Grieks geschreven.

Dus afgezien van het feit dat de schrijvers van het Nieuwe Testament Joods en Hebreeuws dachten, hebben we ook te maken met het feit dat het merendeel van hun citaten uit het Oude Testament afkomstig is uit een ander door Joden geschreven, Grieks-talig document – de Septuagint. Is het verwonderlijk dat het Nieuwe Testament vol staat met Hebreeuwse vormen, uitgedrukt in het Grieks?!

Terzijde: het gebruik van de Septuagint door de schrijvers van het Nieuwe Testament is eigenlijk een heel opwindend concept. De Joodse tekst van de Hebreeuwse Bijbel die vandaag de dag wordt gebruikt is de Masoretische Tekst (afgekort MT). Toen de Dode Zee Rollen uiteindelijk werden onderzocht, bleek dat er niet één, maar drie verschillende families van Bijbelse tradities bestonden in de tijd van Jezus.

Eén daarvan kwam sterk overeen met de Masoretische tekst, één kwam sterk overeen met de Septuagint, en één schijnt connecties te hebben met de Samaritaanse Torah. Dit geeft onder andere aan dat de Septuagint die door het Nieuwe Testament wordt geciteerd van grote waarde is, omdat deze gebaseerd was op een Hebreeuwse tekst die minstens even oud is als de oorspronkelijke basistekst van de (latere) Masoretische Tekst (MT).

De innerlijke farao -Ex. 10:28, 29

Na de plaag van de duisternis stemde Farao erin toe het Joodse volk uit te zenden – maar op zijn eigen voorwaarden. Toen Mozes deze voorwaarden weigerde, kwam Farao terug en stuurde Mozes boos weg.

De zucht naar macht
(וַיֹּאמֶר לוֹ פַרְעֹה לֵךְ מֵעָלָי . . . כִּי בְּיוֹם רְאֹתְךָ פָנַי תָּמוּת: וַיֹּאמֶר מֹשֶׁה כֵּן דִּבַּרְתָּ וגו”: (שמות י:כח-כט

Farao zei [tegen Mozes]: “Verlaat mijn aanwezigheid! De dag dat je mijn gezicht ziet zul je sterven!” Mozes antwoordde: “U hebt juist gesproken.” Exodus 10:28-29

Elk kwaad is eigenlijk een “gevallen” versie – d.w.z. een vervorming – van een of andere vorm van heiligheid. Farao was de gevallen uitdrukking van G-ds vermogen om de grenzen van de natuur te overschrijden. In zijn gevallen vorm veranderde deze macht in Farao’s arrogante minachting voor elke autoriteit anders dan de zijne. In deze context, toen de Farao tegen Mozes zei dat “de dag dat je mijn gezicht ziet, je zult sterven”, waarschuwde hij Mozes (onbewust) dat niemand G-ds oneindigheid kan aanschouwen en leven. Mozes was het daarmee eens: geen eindig, geschapen wezen kan G-ds oneindigheid ervaren en blijven bestaan als een eindig wezen; hij zal worden geabsorbeerd door de ervaring en “oplossen” in G-ds oneindigheid.

Echter, G-d is niet gebonden aan Zijn eigen regels; Hij kan een individu toestaan om deze ervaring te “overleven”. Dit is precies wat Hij deed met Mozes, om hem toe te staan Farao’s kwaad te vernietigen door G-ds bovennatuurlijke kracht te openbaren door middel van de plagen.

We hebben allemaal onze innerlijke “Farao,” d.w.z., een hardnekkige oppositie of vijandigheid tegen heiligheid. Wanneer deze “Farao” is overwonnen, zullen de andere obstakels voor een positief, gezond leven volgen.

Uitleg van de parasja van deze dag door Rabbi Gordon

Klopt Lukas 2:2 wel historisch?

N.T. Wright:

“Er is de volkstelling in Lucas 2.2, die vaak vertaald wordt als:

“Dit was de eerste volkstelling, in de tijd dat Quirinius gouverneur van Syrië was.”

Het probleem is dat Josephus, de Joodse geschiedschrijver, ons de data vertelt waarop Quirinius gouverneur van Syrië was, en dat lijkt niet te stroken met Lukas’ chronologie van Jezus’ geboorte tijdens het bewind van Herodes de Grote. Veel mensen hebben zich daaraan vastgeklampt als onderdeel van hun bewering dat de geboorteverhalen later zijn verzonnen. (Natuurlijk is het mogelijk dat Josephus zijn data verkeerd had, maar dat is een andere vraag).

In mijn eigen vertaling van het Nieuwe Testament staat in Lucas 2 vers 2:

“Dit was de eerste volkstelling vóór die, toen Quirinius gouverneur van Syrië was.”

Verschillende geleerden hebben dit punt gemaakt, maar het wordt vaak over het hoofd gezien. Het Griekse woord, ‘protos’, met een genitief, zoals in dit geval, kan ‘vóór’ betekenen in plaats van ‘de eerste’. Met andere woorden, er kan een volkstelling zijn geweest vóór die van ‘Quirinius’ – wat dan goed zou passen bij Jezus’ geboorte tijdens het bewind van Herodes de Grote.”

Met andere woorden: Lukas 2:2 is historisch accuraat!