Jacques Ellul, De reden van het zijn, Meditatie over Prediker[1]
Samenvatting
Deel 9
Wijsheid, maar wat?
Als wij willen weten waar Prediker het over heeft, moeten wij ons alleen tot hem richten, en uit de context de verschillende betekenissen zoeken die hij aan dit woord toekent. De andere fundamentele beperking is dat het duidelijk niet over de wijsheid van God gaat. Het is niet de aanbiddelijke Wijsheid, die voor het aangezicht des Heren speelde bij de schepping der wereld.[54]
In de eerste oriëntatie impliceert de Wijsheid een onderzoek van alles (I, 3). Verwaarloos niets, laat niets weg. Wetende dat de Wijsheid niet in de dingen gevonden wordt – maar integendeel helpt om de dingen te begrijpen. Men moet niet de Wijsheid in de Natuur bestuderen, maar de Natuur door de Wijsheid![55]
“Alles is ijdelheid” is dus geen kussen van luiheid, noch een excuus om de Wijsheid niet te zoeken.[56]
Wijsheid is nuttig voor een goede regering (II, 12, 14; IV, 13)[57]
VII, 19: “De wijsheid maakt de wijze sterker dan tien overheden, die in de stad zijn, want er is geen rechtvaardige op aarde, die goed doet en niet zondigt”.
Zich niet laten inpalmen door de grootmoedige toespraken van de autoriteiten, maar weten dat alle bewonderenswaardige beloften van de politiek loze woorden zijn, geen vertrouwen hebben in deze partij of die leider… Dat zijn de eerste “kwaliteiten” van een politicus! En dat is Wijsheid. En deze kennis maakt inderdaad sterker dan al de anderen! Dit vers slaat niet op de zedelijke grootheid van de wijze of op zijn hoogte van visie, maar op zijn vermogen om de “menselijke natuur” te kennen![58]
Tenslotte (…) is wijsheid een raadsel. En dit is precies wat Psalm XLIX over haar zegt, waar de Wijsheid zeer dicht bij die van Qohelet staat Mijn mond zal wijze woorden spreken, mijn hart zal wijze dingen fluisteren, Ik zal gehoor geven, aan een gelijkenis, Ik zal mijn raadsel uitleggen…” En juist, uit wat volgt blijkt dat het raadsel dat moet worden uitgelegd de Wijsheid zelf is![59]
De Hebreeuwse Wijsheid was vrij nederig en soepel (…) zij komt tegenover een Wijsheid te staan, de Sophia, die grandioos is, veroverend, subtiel, verklarend… die de hele wereld wil begrijpen, alles wil verklaren, enz. Het is deze die Qohelet aanvalt: de Griekse filosofie![60]
Jacques Ellul, La raison d’être, Méditation sur l’Ecclésiaste, Editons du Seuil, Paris, 1987
[1] Vertaald uit het Frans. Hier is het origineel: la-raison-detre-meditation-sur-lecclesiaste-par-jacques-ellul/
[54] Idem, p. 129
[55] Idem, p. 131
[56] Idem, p. 132
[57] Idem, p. 134
[58] Idem, p. 135
[59] Idem, p. 137
[60] Ibidem