In de benadering van de Nieuwe Paulus-beweging (James Dunn) klinken de woorden van Rom. 1:16, 17 heel anders dan in de traditionele visie. De macht van het evangelie is een transformerende kracht, die een nieuw levensstijl met zich meebrengt. Rechtvaardig-verklaring of vrijspraak wordt tevens als een levensverandering, een rechtvaardigmaking gezien. Het perspectief van Luther krijgt hier een aanvulling, vanuit de wezenlijke joodse achtergrond van de brief.
De gangbare interpretatie (volgens Luther):
Een kracht van God – want de waarheid van het evangelie blijkt uit wat er gebeurt, en niet uit het begrip ervan.
Tot behoud – het resultaat van de aanvaarding van het evangelie is de redding van de vernietiging die in het laatste oordeel aan zondaars wordt toebedeeld.
Voor ieder die gelooft – alleen voor wie gelooft zal de gerechtigheid van God (vers 17) een levengevende openbaring zijn.
Eerst voor de Jood et cetera – de historische volgorde is bedoeld.
Gerechtigheid – hoe kan een zondaar rechtvaardig zijn tegenover God? Antwoord: door geloof kan een mens een gerechtigheid ver krijgen die geldig is tegenover God. Deze gerechtigheid is de voorwaarde van het behoud.
Geopenbaard – God openbaart dit zodat wij het kunnen aannemen. De gerechtigheid van het evangelie is een gave, en niet een prestatie.
Habakuk 2:4 ondersteunt dat alleen maar.
De Nieuwe Paulus, volgens James Dunn:
Ik schaam mij niet – het blijkt dat ik niet heb gehandeld op grond van een verkeerde aanname of een misplaatst vertrouwen.
Gods kracht – de transformerende kracht van het evangelie in de bekering en opstanding, als een bron van energie om een afwijkende levensstijl vol te houden.
Tot behoud – alledaags: gezondheid, overleven, veiligheid. Religieus: bevrijding uit gevaar en herstel van heelheid. Eschatologisch: bevrijding van de komende verwoesting. De kracht van het evangelie zet de gelovige al in de sfeer van de nog komende verlossing.
Voor ieder die gelooft – geloven als voortdurende oriëntatie en motivatie die zich uit in een stijl van leven.
Eerst voor de Jood, maar ook voor de Griek – Paulus geloofde in een joodse Messias maar had de missie om dit evangelie over de nationale en religieuze grenzen van het Jodendom heen te tillen. Het Jodendom heeft prioriteit in Gods wijsheid.
Gerechtigheid van God – men heeft gerechtigheid als een sociaal wezen in relaties. Rechtvaardig ben je, wanneer je voldoet aan de eisen die anderen kunnen stellen op grond van hun relatie. Daarom kan gerechtigheid gebruikt worden als vertaling van ch`esed / gerechtigheid.
Daarom is gerechtigheid gekoppeld aan het verbond, het is verbonds trouw. God zelf is rechtvaardig wanneer hij voldoet aan de verplichtingen die Hij op zich nam toen hij de God van Israël werd: Israël te redden en haar vijanden te straffen.
Traditioneel: de gerechtigheid van God is ofwel een houding van God ofwel iets wat Hij doet. Verbonds trouw is beide.
Rechtvaardigen – rechtvaardig maken? Of als rechtvaardig gerekend worden? Wanneer gerechtigheid verbondstrouw is, heeft rechtvaardigen beide betekenissen.
Gerechtigheid van God is niet verbonden met het idee van Gods toorn.
Geopenbaard – dat wil zeggen doorgaans en nu al, maar ook eschatologisch.
Uit geloof tot geloof – geloof betekent de aanvaarding van de waarheid van wat wordt gezegd, en dan vervolgens vertrouwen op degene die het gezegd heeft. Geloof betekent in christelijke zin de identificatie met Jezus in zijn dood en de aanvaarding van zijn gezag.
Uit – tot– Mogelijk: het begint met geloof en eindigt met geloof. Traditioneel: door geloof (alleen) tot een gelovig leven. Mogelijk: als een lopend vuurtje, van de ene gelovige (prediker) tot de andere.
De rechtvaardige – degene die voldoet aan de verplichtingen van het verbond, dat wil zeggen trouwe gehoorzaamheid aan en verering voor de thora als het ideaal van joodse vroomheid.
De trouw van God wordt beantwoord met geloof als een vertrouwen in en totale afhankelijkheid van God. Geloof als trouw is een uitdrukking van dat geloof. Tegenover Israël stelt Paulus dat geloof en gehoorzaamheid aan de thora niet hetzelfde zijn. Zowel geloof als gerechtigheid worden zo verkeerd begrepen.
Paulus: wie uit geloof (in het evangelie van God) leeft is rechtvaardig.
Jodendom: wie in gehoorzaamheid (aan de thora) leeft is rechtvaardig.
Uit geloof tot geloof – uit de trouw van God aan de beloften van het verbond tot het antwoord van een mens in geloof.