Geloof is niet abstract maar praktisch – maar wat betekent dat?

Uit de inleiding op het traktaat Berakhot op sefaria.org

Let op de benadering van geloof als ingebed in een praktijk.


“Met alle verschillende nuances en overvloed aan details in het traktaat [Berakhot; zegeningen, het eerste traktaat van de Babylonische Talmoed], is er één centraal, samenbindend thema dat terugkomt in alle vele halakhot en aspecten die erin worden aangeroerd, wat het traktaat tot een samenhangende eenheid maakt:

“Het principe dat het abstracte geconcretiseerd moet worden en het sublieme gerealiseerd op een praktische, gedetailleerde manier.

“Dit thema is niet uniek voor het traktaat Berakhot; tot op zekere hoogte komt het in elk traktaat van de Talmoed voor. In feite is het een van de primaire elementen van de veelzijdige wereld van de halacha. Daarom is het aanwezig in elk Joods literair werk door de geschiedenis heen als een intern, essentieel kenmerk.

In het tractaat Berakhot is deze benadering intensiever en opvallender. Dit komt omdat het thema van het traktaat geloof is: Het totale bewustzijn in hart en geest dat er een eeuwigdurende verbinding is tussen de Schepper en de mens en dat eeuwigdurende inspiratie neerdaalt van de Schepper naar de wereld – inspiratie die schept, genereert en onderhoudt. De mens reageert, dankt, vraagt, bidt, verwacht een antwoord; wacht om gezegend te worden, om genezen te worden, op een wonder.

“Deze verbinding van geloof, die op zichzelf verheven en subliem is, krijgt vorm en helderheid wanneer het wordt omgezet in praktische halakha [gereguleerde levenswijze] door middel van de halakhot van tractaat Berakhot. Hier manifesteert het geloof zich in de details van de halakhot, in de ontelbare zegeningen en in de formulering van het gebed. Echter, naast de afwending van het abstracte, wordt geloof als een integraal onderdeel van het echte leven versterkt en gevestigd. Dit algemene bewustzijn ontwikkelt zich tot halakha, de leidraad hoe je je leven moet leiden.

“De keuze voor de praktische manifestatie van een concept is, ondanks de starheid van deze uitdrukkingsvorm, veelzijdig. De fundamentele visie van het Jodendom is dat de essentie van de Tora en het doel van de schepping de actualisatie van de Tora als een levende Tora is. “Het is niet in de hemelen”; in plaats daarvan werd het aan de mens en voor de mens gegeven. Hoe dichter de Torah bij de mens is, hoe concreter en praktischer het is, hoe dichter het bij de vervulling van zijn doel is.

“Daarom is de primaire vervulling en betekenis van de meeste concepten in het Jodendom wanneer ze op een concrete, praktische manier gemanifesteerd worden. De manier waarop en de stijl waarin ze geactualiseerd worden, bepalen de betekenis van het concept. Daarom is halakha door de generaties heen nooit gestopt met creëren. Naarmate de structuur en omstandigheden van het leven veranderen, ontwikkelen zich nieuwe vormen en stijlen om de algemene, abstracte concepten in die specifieke omstandigheden te actualiseren.
Bovendien is geloof, ondanks zijn brede reikwijdte, geen tastbare aanwezigheid in iemands dagelijks leven.

“Het is waar dat geloof als een wereldbeschouwing en als een algemene benadering in de een of andere vorm aanwezig is in de harten van alle mensen, op verschillende niveaus van bewustzijn en acceptatie. Maar de afstand tussen dat geloof en het echte leven is te groot. Er is geen vergelijking tussen het aanvaarden van de grondbeginselen van het geloof in iemands hart en het in praktijk brengen ervan, vooral niet bij al die kleine, weinig inspirerende gelegenheden die het grootste deel van iemands leven uitmaken. Als de abstracte concepten van het geloof niet op een praktische manier tot uiting komen in alle details van iemands leven, zal het geloof zijn substantie verliezen; als gevolg daarvan zullen alle details en handelingen van het leven waardeloos en zinloos worden. Inderdaad, de fundamentele eis van religie wordt goed gekarakteriseerd door de zin: “Als je je hart en je ogen aan Mij wijdt, weet Ik dat je van Mij bent.”

“Deze kwestie van het verbinden van abstract geloof met het echte leven komt in verschillende verzen in de Torah naar voren. Nergens is die verbinding zo opvallend als in het gedeelte van Shema in Deuteronomium. “Hoor, Israël, de Heer is onze God, de Heer is Eén” drukt het fundamentele beginsel van het Joodse geloof uit; “En gij zult de Heer, uw God, liefhebben met heel uw hart en met heel uw ziel en met heel uw macht” drukt de essentie van het bijbehorende gevoel uit. Maar samen met deze abstracte ideeën, bevat dit korte gedeelte ook instructies en richtlijnen over hoe ze te vertalen naar de wereld van actie: “En gij zult ze uw kinderen ijverig leren”; “en gij zult ze tot een teken op uw hand binden”; “en gij zult ze op de deurposten van uw huis schrijven.”

“Daarom vormt dit gedeelte de spirituele basis voor het hele tractaat Berakhot. Niet alleen bespreken sommige hoofdstukken ervan de halakhot van Sjema, maar andere hoofdstukken extrapoleren vanuit deze benadering en verbinden het oorspronkelijke geloof met de actualisatie ervan door middel van de nauwgezette vervulling van mitsvot.”


Uit de inleiding op het traktaat Berakhot te vinden op Sefaria.org.

Dit bericht is geplaatst in Jodendom, KOINONIA LIVE!. Bookmark de permalink.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *