De betekenis van de “vier Noachidische geboden” in Handelingen 15 voor de Christelijke kerk – de leer van Toby Janicki

In zijn boek over Galaten, betoogt D. Thomas Lancaster dat de apostelen niet de Torah “teken-geboden” en onderscheidende identiteitskenmerken aan de nietJoodse gelovigen oplegden. Dit zijn geboden die specifiek aan Israël gegeven zijn als onderscheidend merkteken, zoals Shabbat, tzitzit (kwastjes), en de besnijdenis, waarvan het laatste het meest nadrukkelijk in de brieven van Paulus vermeld wordt. Terwijl het heidenen niet verboden is om aan deze geboden van de joodse identiteit deel te nemen, zijn ze niet gebonden ze te houden zoals joden dat zijn. Tegelijkertijd nemen gelovigen soms aan dat de Torah van HaShem alleen voor Joden geldt en helemaal niet voor niet-Joodse discipelen. Niets is verder van de waarheid. Ondanks het feit dat de apostelen de nietJoden “bevrijdden” van deze teken-geboden, zijn ze gebonden aan het grootste deel van de overige mitswot (regels) van de Tora. Benadrukt moet worden dat de heidenen in de Messias een status in het volk van God hebben en een Torah verantwoordelijkheid die ver uitstijgt boven die van de God-vrezenden bij de synagoge van toen en van de hedendaagse Noachiden (zoon van Noach). Door middel van Yeshua, zijn gelovige heidenen geënt in het volk van God en worden lid van het burgerschap Israëls. Hoewel het lidmaatschap zijn voorrechten heeft, heeft het ook zijn verplichtingen.

Handelingen 15: De Vier Verboden

Het beste zou zijn om een discussie te starten over de verplichting van een gelovige uit de heidenen tot de Torah, juist waarmee de apostelen ze startten, met de uitspraak van het Concilie van Jeruzalem. Na veel discussie, verklaarden de apostelen dat de niet-Joodse discipelen niet aan het volledige juk van de Thora zouden moeten worden gebonden, maar in plaats daarvan ten minste vier essentiële verboden zouden moeten nakomen. Daarom is mijn oordeel dat we die van de heidenen die zich naar God keren niet te moeilijk moeten maken, maar hen moeten schrijven om zich te onthouden van de dingen die door afgoden zijn bezoedeld en van seksuele zedeloosheid, en van wat gewurgd werd, en van bloed. Want sinds eeuwenoude generaties heeft Mozes in elke stad hen die hem verkondigen, want hij wordt elke sabbat in de synagogen gelezen. (Handelingen 15:19-21) Ze kregen de opdracht zich te onthouden van: dingen die door afgoden verontreinigd zijn, seksuele zedeloosheid, van wat gewurgd werd, en van bloed.

Op het eerste gezicht lijkt het erop dat de heidenen met zeer weinig geboden te maken hebben, maar bij nader onderzoek wordt elk van deze vier verboden, in zekere zin, een overkoepelende categorie die veel subcategorie geboden bevat. Dit kan een van de redenen zijn waarom de apostel Jacobus de zinsnede erbij voegt over Mozes die elke sabbat in de synagoge wordt gelezen. De nieuwe gelovige uit de heidenen zou naar de plaatselijke synagoge moeten gaan om te leren hoe elk van deze vier verboden in het dagelijks leven praktisch uitpakken. Laten we eens nader naar deze vier essentiële verboden kijken.

1. Dingen door Afgoden Verontreinigd

Hoewel er in de Torah geen expliciete mitswa (regel) van zich te onthouden van aan afgoden geofferd voedsel is, is deze regel door rabbijnen van Deut. 7:26 afgeleid: En gij zult een gruwelijke ding niet in uw huis brengen en aan de vernietiging prijsgegeven worden zoals dat ding. U zult het volkomen verfoeien en verafschuwen, want het is gewijd aan vernietiging. De Torah schrijft voor dat de Israëliet geen enkel voordeel mocht betrekken van afgoden, voorwerpen van avoda zara (“vreemde aanbidding”), of van alles wat aan een afgod werd aangeboden. Dit vindt zijn toepassing vooral op levensmiddelen die in de heidense wereld vaak aan afgoden werden geofferd, en dus werd dit een belangrijke kwestie in de tijd van de apostelen. In een andere relevante passage, verbiedt de Thora joden “te hoereren achter hun goden,” “te offeren aan hun goden,” of “van zijn offer te eten,” dat is aan afgoden geofferd voedsel (bij een afgodsmaaltijd).2 De apostelen breidden dit verbod uit tot gelovigen uit de heidenen. Het verbod is dus ook voor hen bindend. (vgl. 1 Kor. 8:4-10) Het eten van door de afgoden besmet voedsel is zo’n belangrijk verbod dat het in het boek Openbaring weer ter sprake komt.

Er wordt ook tegenin gesproken in de literatuur uit de begintijd van de kerk zoals de Didache en Justin Martyr’s Dialoog met Trypho de Jood, en door niet minder invloedrijke figuren uit de vroege kerk zoals Clemens van Alexandrië, Irenaeus, Tertullianus, en de vijfdereeuwse kerkvader Augustinus. Terwijl Handelingen 15 alleen over aan afgoden geofferd voedsel gaat, hadden de apostelen daarbij zeker ook alle vormen van afgoderij in gedachten. Het is in deze geest dat Paulus het bevel “ontvlucht de afgoderij” geeft (1 Korintiërs 10:14). De Apostolische Geschriften vermanen de nieuwe niet-Joodse gelovigen vaak zich van avoda zara te onthouden en herinneren hen eraan dat afgoderij een deel van hun pre-Messias leven is – iets om achter te laten.

De Nieuw-Testament geleerde Paul Barnett schrijft:

Paulus’ oproep om zich af te keren van de afgoden was van fundamenteel belang voor zijn verkondiging van het evangelie. Terugkeren tot afgoderij, of er niet van kunnen loskomen, zou een nutteloos ontvangen van de genade van God zijn.

Paulus en de apostelen steunden op het typische bevel in de Tien Geboden dat afgoderij verbiedt. Nadat HaShem zichzelf identificeert als degene die Israël uit Egypte bracht, maakt hij duidelijk dat hem volgen de afwijzing van alle andere goden betekent: Gij zult geen andere goden voor mijn aangezicht hebben. Gij zult voor jezelf geen gesneden beeld maken, noch enige gelijkenis van iets dat boven in de hemel, of dat beneden op de aarde, of dat in de wateren onder de aarde is. Gij zult daarvoor niet buigen (d.w.z. kracht aan toekennen), noch gaan dienen . (Ex. 20:3-5) Zowel de aanbidding als het maken van gesneden beelden is verboden. Het lijkt erop dat de eerste gemeente van Messias met het Jodendom een strikte afkeer van drie-dimensionale beelden deelde, ook als die beelden niet voor de eredienst bestemd waren. Origenes schrijft dat dergelijke kunst “de aandacht van de dwaze mensen aantrekt.”7 In feite “geven noch literaire, noch archeologische bronnen tot in de tweede eeuw enig bewijs van christelijke kunst.”

Maar ook dit tweede van de tien geboden is eigenlijk gewoon een andere titel voor tal van andere mitswot in de Torah die zowel de deelname aan avoda zara verbieden als het imiteren van een van de praktijken van heidense religies. Gij zult niet doen zoals ze in het land Egypte doen, waar je woonde, en gij zult niet doen zoals ze in het land Kanaän doen, waar Ik u naartoe breng. Gij zult niet in hun inzettingen wandelen. (Leviticus 18:3) Meer dan vijfenveertig van de 613 geboden in de Torah gaan alleen over het verbieden van avoda zara en wat gedaan moet worden met degenen die avoda zara praktiseren. Het spreekt dan ook vanzelf dat de apostelen al deze geboden zouden hebben beschouwd als volledig bindend voor de heidense bekeerlingen die in de gemeenschap komen. Zij beschouwden het als absoluut noodzakelijk dat de nieuwe gelovigen volledig braken met hun afgodisch verleden en zich aan de Godvan Israël verbonden. Vandaar dat alle Torah geboden ten aanzien van afgoderij voor niet-Joodse discipelen bindend zijn.

2. Seksuele Zedeloosheid

Vervolgens is het bevel om zich te onthouden van seksuele zedeloosheid (gillui arayot). Nogmaals, dit is geen doel op zich maar een algemeen bevel. We vinden de details in de Torah in de meer dan vijfentwintig geboden die handelen over de juiste seksuele relaties. Dit verbod uit Handelingen 15 is waarschijnlijk gebaseerd op Leviticus 18 en 20, waar een overvloed aan geboden over seksuele relaties wordt gegeven. Hier volgt een greep:

• En gij zult een vrouw niet als een bijvrouw naast haar zuster nemen, haar schaamte blootleggen terwijl haar zus nog leeft.
• Gij zult niet tot een vrouw naderen om haar schaamte te ontbloten, terwijl ze in haar menstruele onreinheid verkeert. En gij zult niet seksueel bij de vrouw van je buurman liggen en zo jezelf onrein maken met haar.
• Gij zult niet bij een man liggen zoals bij een vrouw, het is een gruwel.
• En gij zult geen gemeenschap met een dier hebben en zo jezelf ermee onrein maken, noch mag een vrouw zichzelf niet aan een dier geven om erbij te liggen: het is perversie. (Leviticus 18:18-23)

Als de heidenen bevolen werden zich te onthouden van seksuele praktijken die immoreel zijn, zou het ook logisch zijn dat ze moesten leren welke praktijken verboden zijn. Volgens deze twee hoofdstukken van Leviticus, betreffen onjuiste relaties: bestialiteit, homoseksualiteit en incest. Terwijl de meeste conservatieve christenen en Messiaanse gelovigen vandaag aannemen dat die verboden universeel zijn, is een seksueel verbod dat vaak over het hoofd wordt gezien, dat over betrekkingen met een vrouw tijdens haar maandelijkse cyclus. In het Hebreeuws wordt deze periode niddah genoemd, dat “onzuiverheid” betekent, wat de rabbijnen hebben geïnterpreteerd “scheiding” in te houden.

Leviticus 15 geeft meer details over dit bevel met inbegrip van de duur van deze periode van scheiding. Bovendien, op basis van Leviticus 18:6 waar staat: “Niemand van jullie zal een van zijn naaste familieleden benaderen om diens schaamte te ontbloten,” legt het Jodendom bepaalde voorzorgsmaatregelen op die zelfs hints of verschijnsels van seksuele immoraliteit voorkomen. Het Hebreeuwse woord voor “naaktheid” is ervah en heeft eigenlijk een veel ruimere bijbetekenis van onbescheiden gedrag in het algemeen. De wijzen redeneren: Als men zo voorzichtig moet zijn met iemands “bloedverwant” (d.w.z. iemands familie), hoeveel te meer dus met niet-verwanten. Praktijken zoals shomer negi’ah (“aanraking bewaken”) dat zelfs toevallige fysieke aanraking beperkt tussen een man en een vrouw die niet gehuwd noch verwant zijn, yichud (“afzondering”) waarbij een ongetrouwde man en vrouw ervoor zorgen niet alleen op een afgelegen plek te zijn, en tzeni’ut (“bescheidenheid”) dat mannen en vrouwen gebied zich onopvallend te kleden en te gedragen, helpen allemaal beschermen tegen zelfs de schijn van kwaad (1 Thessalonicenzen 5:22)10 – om niet eens te spreken van het Torah gebod dat travestie verbiedt (Deuteronomium 22:5).

Al deze zaken vallen onder de categorie van seksuele reinheid. Daarin zou ook het bevel van het huwelijk d.m.v. een goede ceremonie begrepen zijn, wat de wijzen afleiden uit het vers “Wanneer een man een vrouw neemt en met haar trouwt ” (Deuteronomium 24:1). Dit omvat zowel de verlovingsperiode (kiddushin) als het huwelijk (nissu’in). De verbodsbepalingen van ongepaste seksuele relaties heeft alleen zin als de instelling van het huwelijk bestaat d.m.v. een goede Torah verordende ceremonie. Paulus maakt in zijn diverse brieven aan niet-Joodse gemeenten verscheidene verwijzingen naar de instelling van het huwelijk.

Daar bovenop komt het Torah verbod op overspel, en het Torah verbod op losbandigheid, prostitutie en seksuele relaties buiten het huwelijk. Seks buiten het huwelijk, prostitutie en losbandigheid vallen allen onder het ene Hebreeuwse woord zanah, gewoonlijk vertaald als “ontucht” of “hoererij.” Het Thora gebruik van het woord is niet beperkt tot betaalde seks. Het omvat alle seksuele contact buiten het huwelijk. Al met al, in plaats van één eenvoudig bevel, zich onthouden van ontucht, is het een overkoepelende mitswa dat tientallen nadere geboden van de Torah omvat. De Torah geboden die seksuele immoraliteit verbieden, zijn bindend voor gelovigen uit de heidenen.

3. Dingen Gewurgd en Bloed

Laten we ons onderzoek vervolgen van de vier essentiële verboden uit Handelingen 15. Hoewel we er nog twee over hebben, behandelen beide hetzelfde probleem doch andere aspecten ervan. Het eerste is zich onthouden “van het verstikte [pniktos].” De meerderheid van de Bijbelgeleerden zien in dit taalgebruik een verbod tegen vlees eten dat niet ritueel geslacht is volgens de Joodse normen. Hier zijn een paar voorbeelden: “Gewurgd vlees” verwijst naar dieren die zo zijn geslacht dat het bloed erin gebleven is. Bloed werd voor Joden als heilig beschouwd, en al het vlees moest van bloed worden ontdaan voor dat men het at.13 “Wat gewurgd werd,” d.w.z.., vlees van dieren dat niet goed of niet ritueel geslacht is, zonder dat het bloed eruit weggestroomd is (Leviticus 17:15 vgl. 7:24;. Exodus 22:31).

“Gewurgd vlees,” d.w.z., vlees van dieren die niet met uitstorten van bloed geslacht zijn, in overeenstemming met de Bijbelse en joodse praktijk.” Vlees dat “gewurgd” is, verwijst naar vlees dat niet correct geslacht is, d.w.z. niet volgens de traditionele methode van de Joodse slacht (shechitah). Sommige vertalers zijn misleid door het negatieve verbod, maar dit is gewoon het “negatieve logische gevolg” bij het positieve gebod in Leviticus 17:13 van ” het bloed laten uitlopen.”16 We zien hier in de Misjna een voorbeeld van het gebruik van “verstikte”, waar de niet correcte slacht met een bot instrument iemand die “wurgt” heet (m.Chullin 1:2).17

Gewurgd wordt ook op deze manier in de geschriften van Philo en het apocriefe werk Jozef en Aseneth gebruikt.18 Wanneer men het in het joodse kader – waarbinnen het bevel werd gegeven – interpreteert, dan houdt “het gewurgde” rechtstreeks verband met het verbod op “het bloed.” Het verbod van “bloed” kwam onder dezelfde voorwaarde, en verwijst naar de consumptie van dierenbloed, onder eender welke vorm. Deze drie eisen [onthouding van voedsel geofferd aan afgoden, verstikte, en bloed] waren dus alle ritueel, het omgaan met zaken van rein en onrein voedsel.19 Het vierde verbod van bloed is verbonden met het verbod van wurging. Bij niet correct slachten blijft het bloed in het vlees.

De Joodse methode van ritueel slachten (shechitah) is zeer oud; ze is afgeleid van de offerprocedure bij het heilig priesterschap en ontworpen om zoveel bloed als mogelijk te verwijderen. Het gaat, naast andere regelgevingen, om het precies doorsnijden van de keel. De wijzen drukken erop dat het helemaal terug gaat tot de berg Sinaï. Ze vinden daarop een toespeling in Deuteronomium 12:21 (NASB): “Je mag slachten … zoals Ik u geboden heb.” Voor de wijzen betekende dit dat God Mozes en de kinderen Israëls de juiste manier van vlees slachten toonde zoals in de zinsnede “zoals Ik u geboden heb” opsloten ligt. Hoewel de exacte methode van slachten niet in de tekst is opgenomen, werd die mondeling doorgegeven. De Hebreeuwse geleerde Jeffery Tigay ziet verder taalkundige ondersteuning voor de traditionele stellingname: Deze clausule houdt een voorgeschreven methode van slachten in. Het gebruik van het werkwoord zavach in de tekst, dat naar offerslachten verwijst, geeft aan dat seculiere slacht volgens de methode van het offerslachten moet worden uitgevoerd, namelijk de keel van het dier splijtend oversnijden.20 Omdat het Hebreeuwse woord zavach op andere plaatsen met betrekking tot de wijze van slachten van offerdieren in technische zin wordt gebruikt, impliceert dit dat dezelfde procedure voor het niet-tempelslachten moet worden gebruikt.