Atheïsme als surrogaat-religie

“Ik geloof in de geheime aanwezigheid van God.

Ik ben nu geen catechismus aan het samenstellen. Noch probeer ik de verenigbaarheid van het geloof in God met het moderne rationalistische en wetenschappelijke denken aan te tonen. Ik suggereer eenvoudigweg dat er een geheime God bestaat. Later zal ik proberen te zeggen wie deze God voor mij is, maar op dit moment presenteer ik eenvoudigweg de mogelijkheid van zijn geheime aanwezigheid in het leven en de geschiedenis van de mens, waarvan we ons nooit kunnen bevrijden. Maar hier doet zich een eerste probleem voor.

Wanneer mensen erin slagen om zich los te maken van het geloof in God, creëren ze gewoon een ander religieus geloof om het te vervangen. We assimileren religie of God altijd met een specifiek beeld, met specifieke riten of groepen, met een specifieke opvatting, en wanneer we deze verbannen (zoals de katholieke kerk en de christelijke God in Frankrijk werden verbannen), denken we dat we vrijheid van denken hebben bereikt. Maar dan gaan we over tot een apotheose van de rede of de wetenschap en hebben we nieuwe goden. Als we over God nadenken, stuiten we op ontelbare vragen en obstakels. Ten eerste is er de grote verscheidenheid aan goden die mensen hebben aanbeden. Als ik een christen ben, dan is dat per toeval. De diversiteit suggereert dat onze verbeelding simpelweg onze verlangens op de hemel projecteert, of dat onze angsten goden creëren (die bijgevolg geen objectief bestaan hebben), of dat we op de een of andere manier gewoon erkennen dat er iets transcendents bestaat. In elk geval zijn de goden allemaal even vals, hoewel ze een beetje iets weerspiegelen dat waar kan zijn. Men zou ook kunnen proberen om wat gemeenschappelijk is aan alle geloven samen te voegen en zo een syncretisme te bereiken. Maar hoe dan ook kun je niet zeggen dat de ene god meer waar is dan de andere. Als ik zeg dat mijn God waar is, is dat ontoelaatbaar aanmatigend. Eén uitweg is om alle religieuze verslagen in mythen te veranderen. Een andere manier is om alle religies als gelijkwaardig te beschouwen zonder te proberen onderscheid te maken tussen wat verbeelding is en wat werkelijkheid.”

Jacques Ellul

Dit bericht is geplaatst in Theologie. Bookmark de permalink.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *