De vraag die aan de orde is, is hoe laat men het Sjema moet zeggen, één van de meest fundamentele gebeden van het Jodendom, dat tweemaal daags gereciteerd wordt:
- Vanaf hoe laat reciteert men ‘s avonds het Sjema?
- Vanaf de tijd dat de priesters binnenkomen om van hun teruma te genieten.
- Tot het einde van de eerste wacht – dit zijn de woorden van Rabbi Eliezer.
- De Rabbijnen zeggen: Tot middernacht.
- Rabban Gamliël zegt: Tot de dageraad.
Hier zit wat technisch spul in. U vraagt zich misschien af hoe laat “de priesters binnengaan om aan hun teruma deel te nemen” of wanneer wij “het einde van de eerste wacht” zouden kunnen verwachten? Het blijkt dat de rabbijnen van de Talmoed het ook niet zeker weten; de Gemara stelt diezelfde vragen.
Merk nog iets op: De misjnah opent de discussie met een stortvloed van meningen. Hoe laat is te laat om het avond-Sjema te reciteren? Tot het einde van de eerste wacht! Tot middernacht! Tot de dageraad! Dit geeft ons een grote aanwijzing voor wat de Talmoed is: een ingewikkelde, vaak vrijgevochten discussie tussen de generaties. En zoals we herhaaldelijk zullen zien, is het doel zelden om gewoon de vraag te beantwoorden.
Het Sjema is één van de belangrijkste gebeden in het Jodendom, en het wordt traditioneel tweemaal daags gereciteerd, ‘s morgens en ‘s avonds. Je zou verwachten dat de Gemara zou beginnen met het sorteren van de verschillende antwoorden op de vraag hoe laat men het precies moet reciteren, en ons vertellen welke juist is. Maar dat doet het niet. In plaats daarvan stelt hij een bijkomende vraag, een meta-vraag: Waarom begint de Misjna met een vraag over het avond-Sjema? Zou het niet natuurlijker zijn om met het ochtend-Sjema te beginnen?
De Gemara geeft dan twee antwoorden op zijn eigen vraag. Het eerste is dit: In de Tora staat dat het Sjema gereciteerd wordt “wanneer gij nederligt en wanneer gij opstaat” (Deuteronomium 6:7). Aangezien de Tora het eerst liggen vermeldt, volgen de rabbijnen dit voorbeeld en leggen het avond-Sjema eerst uit. Dit zegt ons al veel over de rabbijnen: zij nemen de Thora – Gods woord – zeer ernstig, zij onderwerpen die aan een microscoop en trekken betekenis uit elk woord (zelfs, in sommige gevallen, uit elke letter). Niets in de Torah is te onbeduidend om aan hun aandacht te ontsnappen. Zoals wij in de loop van deze serie zullen zien, zijn zij behoorlijk creatief in de manier waarop zij dat doen.
Maar één antwoord is niet genoeg. De Gemara geeft een tweede antwoord op de vraag, waarom de Misjna het avond-Sjema behandelt vóór het ochtend-Sema. In het verslag van de Tora over de schepping van de wereld was elke dag “een avond en een morgen.” Dat wil zeggen, de Joodse dag begint niet om middernacht of zonsopgang, maar bij zonsondergang. Daarom beginnen Sjabbat en andere Joodse feestdagen met het aansteken van kaarsen in de schemering. De avond is dus echt het begin van de dag, en dat maakt het avond Shema tot de eerste gebedshandeling op een bepaalde dag.
Laten we het dus nog eens bekijken: De Misjna begint met een vraag en meerdere meningen. In plaats van het juiste antwoord te kiezen, stelt de Gemara nog een vraag en geeft dan nog twee antwoorden. Dat is typisch voor de manier waarop de Talmoed werkt, en daarom wordt hij vaak vergeleken met een oceaan, kolkend van vragen en discussies.
community@myjewishlearning.com