*UPDATE* Tesjoeva brengt vergeving, het bloedig offer is niet nodig – over Psalm 51

Het lijkt een van de axioma’s van de christelijke theologie te zijn, wat we lezen in de brief aan de Hebreeën (9:22)

Zonder bloedvergieten is er geen vergeving.

Hierop is de gedachte gebaseerd dat de vergeving die door Jezus aan het kruis wordt gebracht, alleen door de uitstorting van zijn bloed mogelijk is.

Is dat echter een juiste interpretatie? De zonden van de inwoners van de stad Nineveh bijvoorbeeld werden vergeven door bekering (Jona 3:10). De zonde van koning David met Bathseba werd vergeven vanwege zijn diep doorvoelde belijdenis bij de profeet Natan (2 Sam. 12:13). Volgens Leviticus 4:1-2 was een zondoffer alleen mogelijk en noodzakelijk in het geval van onopzettelijke zonde. Numeri 15:24-31 maakt zelfs duidelijk dat wie opzettelijk zondigde, geen offer kon brengen, maar moest worden “afgesneden” en “zijn schuld blijft op hem.” Bij een schuldoffer (Leviticus 5) kon iemand vergeving ontvangen wanneer hij zijn zonde in het openbaar beleed. Bloed was niet nodig bij een schuldoffer en met name de armsten werd toegestaan een offer te brengen van graan.

Dan hebben we nog de offers bij de Grote Verzoendag. De geit die geslacht werd met de aanduiding “voor God” was bedoeld om verzoening te doen voor het heiligdom zelf (Lev. 16:16). Het was dus op geen enkele wijze een plaatsvervangend offer voor de zonde van het volk. De tweede geit die de zonde van het volk droeg, werd helemaal niet geslacht op het altaar. Het werd weggestuurd in de woestijn.

Het Nieuwe Testament brengt de dood van Jezus in verband met het offer van Pesach. Maar dat offer heeft helemaal geen verband met zonde of verzoening. Het slachten van een lam, die in Egypte werd vereerd en aanbeden als een godheid, was een daad van verzet tegenover de Egyptische afgodendienst. En dat liet zien dat Israël de verlossing verdiend had. Het smeren van het bloed aan de deurpost was op zichzelf geen bloedig offer, maar alleen een symbool dat in het huis waaraan het bloed was aangebracht iemand het gewaagd had om een (voor Egypte) heilig lam te slachten.

Bij dit alles is duidelijk, dat het offer van een mens totaal was uitgesloten. Waar werd die gedachte dan wel gevonden? In de Griekse cultuur kwam deze gedachte wel voor. Bijvoorbeeld in de tragedie Alcestis van Euripides. Admetus is voorbestemd om al vroeg te sterven. De God Apollo geeft hem echter een keuze: iemand anders kan in zijn plaats sterven. De ouders van Admetus weigeren deze dienst te verrichten. Maar Alcestis, de vrouw van Ad stemt ermee in om in zijn plaats te sterven. Na haar dood is Admetus vol van verdriet en schaamte. De God Heracles gaat nu echter de Hades in om de vrouw te redden van de dood en brengt haar levend terug naar haar echtgenoot. Hier sterft iemand vrijwillig in de plaats van een ander en wordt dan geëerd door een God die het graf overwint in de opstanding.

[Afgeleid van:: Let’s Get Biblical – Rabbi Tovia Singer.]

Moses Maimonides, The Man and His Works, Herbert A. Davidson, Oxford 2005

Op dit moment, wanneer de Tempel niet bestaat en er geen altaar van verzoening is, blijft er niets anders over dan tesjoeva (bekering of ommekeer).

Tesjoeva verzoent voor alle zonden. Zelfs iemand die zijn hele leven goddeloos is geweest en in zijn laatste momenten berouw heeft getoond, zal aan geen enkel aspect van zijn goddeloosheid herinnerd worden, zoals [Ezechiël 33:12] zegt: “De goddeloosheid van de boze zal hem niet doen struikelen op de dag dat hij berouw heeft over zijn goddeloosheid.”

De essentie van Jom Kippoer verzoent degenen die berouw tonen zoals [Leviticus 16:30] verklaart: “Deze dag zal voor u verzoening brengen.”

Hoewel Tesjoeva verzoening brengt voor alle [zonden] en de essentie van Jom Kippoer verzoening brengt, [zijn er verschillende niveaus van zonde en dus verschillen in de mate van verzoening]. Er zijn zonden waarvoor onmiddellijk verzoening gedaan kan worden en andere zonden waarvoor alleen in de loop van de tijd verzoening gedaan kan worden.