In de Joodse hermeneutiek betekent de zin “er is geen later en geen vroeger in de Torah” (אין מוקדם ואין מאוחר בתורה) dat de gebeurtenissen en geboden in de Torah niet altijd in chronologische volgorde gepresenteerd worden. Dit principe maakt de interpretatie mogelijk dat het verhaal van de Torah gerangschikt kan worden op basis van thematische of andere niet-chronologische criteria, in plaats van strikt een tijdlijn te volgen.
De Tora kan bijvoorbeeld bepaalde wetten of verhalen naast elkaar plaatsen om een bepaalde les of verbinding te benadrukken, zelfs als ze niet opeenvolgend in de geschiedenis plaatsvonden. Deze benadering moedigt een dieper onderzoek van de tekst aan om de redenen achter de specifieke rangschikking van passages te begrijpen.
Hier zijn een paar opmerkelijke voorbeelden van niet-chronologische rangschikkingen in de Torah:
1. Het Boek Numeri: De openingshoofdstukken van Numeri presenteren gebeurtenissen buiten chronologische volgorde. Zo beschrijft Numeri 1:1 gebeurtenissen in de tweede maand van het tweede jaar na de Exodus, terwijl Numeri 7:1 verwijst naar gebeurtenissen in de eerste maand van datzelfde jaar.
2. De geboden in Leviticus: Leviticus 25 vermeldt geboden die aan Mozes gegeven zijn op de berg Sinaï, wat eerder lijkt te gebeuren dan de rituele geboden die in Leviticus hoofdstukken 1-24 vermeld staan.
3. De plaatsing van Misjpatim: Het wettelijke corpus in Parashat Mishpatim (Exodus 21-24) volgt het verhaal van de Tien Geboden in Parashat Yitro (Exodus 19-20). Deze indeling suggereert dat de wetten in Misjpatiem ook op de berg Sinaï werden gegeven, ook al worden ze na het verhaal van de Tien Geboden gepresenteerd.
Deze voorbeelden illustreren hoe de indeling van de Torah thematische of didactische doeleinden kan dienen in plaats van strikt een chronologische volgorde te volgen.