Filosofie over het Jodendom: Levinas

Het gezicht brengt een notie van waarheid die, in tegenstelling tot de hedendaagse ontologie, niet de onthulling van een onpersoonlijke Onzijdige is, maar expressie. Het bestaande doorbréékt alle omhullingen en algemeenheden van het Zijn, om in zijn “vorm” de totaliteit van zijn “inhoud” uit te spreiden. Daarbij wordt het onderscheid tussen vorm en inhoud uiteindelijk opgeheven.

Dit wordt niet bereikt door een soort aanpassing van de kennis die een object denkt dat wil zeggen, thematiseert, maar juist doordat dit “thematiseren” overgaat in spreken, in converseren. De voorwaarde voor theoretische waarheid en dwaling is het woord van de ander, zijn uitdrukking van zichzelf. Maar de eerste inhoud van de uitdrukking is het gegeven van de uitdrukking zelf.

De Ander benaderen in een gesprek betekent: zijn uitdrukking verwelkomen Daarin overláádt hij op elk moment het idee, dat een gedachte bevat. Het is dus ontvangen van de Ander, voorbij de capaciteit van het Ik, wat precies betekent: het idee van oneindigheid hebben. Maar dit betekent ook: onderwezen worden. De relatie met de Ander, of het gesprek, is een niet-allergische relatie, het is een ethische relatie; maar voor zover het welkom is, is dit gesprek een onderricht.

Onderricht is daarom niet te herleiden tot maieutiek, de manier waarop Socrates onderwijst door iemand zich te laten herinneren wat de waarheid is; het komt van buitenaf en brengt me meer dan ik in mijn denken bevat. In zijn geweldloze overgankelijkheid wordt de openbaring van het gezicht zelf voortgebracht.

De Aristotelische analyse van het intellect, die het intellectus agens ontdekt, dat door de poort naar binnen komt, absoluut extern is, en toch de soevereine activiteit van de rede vormt, en bovendien niet compromitterend is, vervangt de maieutiek al door een overgankelijke actie van de meester, aangezien de rede, zonder afstand te doen, in staat blijkt te zijn om te ontvangen.

Dit bericht is geplaatst in Jodendom. Bookmark de permalink.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *