De geopenbaarde en de verborgen God

“Het grootste probleem met al dit soort denken was dat het de dialectiek negeerde. Het was puur logisch en lineair en rationeel. In de laatste driekwart eeuw is er echter een aanzienlijke ontwikkeling geweest. De theologie gaat niet langer met haar tijd mee, maar gaat direct terug naar de bronnen, en dit zal genoeg zijn om veel van de conflicten te bezweren. We moeten inzien dat wetenschap en openbaring niet twee verschillende gebieden zijn, maar twee verschillende doelen hebben. Het ene is ontworpen om uitleg te geven, het andere om betekenis te geven. Maar deze betekenis is onuitputtelijk, want ze verandert naarmate de betekenis die eraan gegeven moet worden verandert, en ze wordt dieper naarmate de Schrift beter begrepen wordt door nieuw onderzoek.

Deze hele omweg was nodig om duidelijk te maken dat de Bijbelse God verborgen en toch aanwezig is. Ik geloof in Gods geheime aanwezigheid in de wereld. God laat ons soms in stilte achter, maar hij zegt ons altijd dat we ons moeten herinneren. Dat wil zeggen, hij herinnert ons aan het woord dat hij gesproken heeft en dat altijd nieuw is als we de weg van het geschreven woord naar het geleefde en geactualiseerde woord opnieuw opbouwen. Hij is een God incognito die zich niet manifesteert in grootse orgelmuziek of sublieme ceremonies, maar die zich verbergt in het verrassende gezicht van de armen, in het lijden (zoals in Jezus Christus), in de naaste die ik ontmoet, kwetsbaarheid. We moeten ons opnieuw vastklampen aan de elementaire waarheid dat God zich openbaart door de vluchtige methode van het woord, en in een schijn van zwakte, omdat alles in duigen zou vallen als hij zich zou openbaren in zijn macht en glorie en absoluutheid, want niets kan hem bevatten of zijn aanwezigheid verdragen. God kan niet rechtstreeks gekend worden, maar alleen door datgene wat binnen het bereik van de menselijke mogelijkheden ligt. Daarom zijn imposante ceremonies en versierde basilieken absurd. Salomo herkende dit in zijn gebed bij de inwijding van de tempel: “Zie, de hemel en de hoogste hemel kunnen u niet bevatten, hoeveel te minder dit huis dat ik gebouwd heb” (1 Kgs. 8:27).

Dan volgen de voorbeden van Salomo voor de armen, vreemdelingen, hongerigen, zondaars en bedelaars. In al deze situaties van onze menselijke zwakheid komt God naar ons toe. Maar we kunnen er zeker van zijn dat God niet aanwezig is in onze situaties van rijkdom en macht en overheersing en expansie en geavanceerde technologie en onbeperkte groei. Hij vertelt de rijken dat ze hun beloning hebben; waarom zouden ze God dan ook hebben? Daarom zwijgt God in onze westerse wereld van weelde en technologie. Hij is zeker aanwezig, net als in de rest van het universum. Maar hij is incognito en in het geheim aanwezig. Hij is aanwezig zoals hij was toen de slang tot Eva sprak en zij verlicht werd over de boom en de vrucht nam om als God te zijn. Hij is incognito aanwezig en heeft genoeg respect om het schepsel zijn eigen lot te laten kiezen na het geven van een waarschuwing. Maar is niet alles wat ik ga zeggen over deze geheime God pure verbeelding van mijn kant?”

Jacques Ellul

Dit bericht is geplaatst in Theologie. Bookmark de permalink.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *