Notities bij Abrahams verblijf in Egypte – Genesis 12:10-20

Notities bij Genesis 12:10-20

10 Er kwam hongersnood in dat land. Daarom trok Abram naar Egypte om daar als vreemdeling te verblijven, omdat de hongersnood in het land zwaar was.

Tur Ha-Aroech

ויהי רעב בארץ וירד אברם מצרימה, ”when there was a famine in the land, Avram descended to Egypt.” This too was an example of the principle of מעשה אבות סימן לבנים, that the activities of the patriarchs foreshadowed the activities of their offspring, their descendants. The family of Yaakov also moved to Egypt, and their move too had been triggered by a long famine involving also the land of Canaan. In both instances the motivation was simply survival.

Volgens Rasjie was dit een test van de Heere. Abraham moest in het land blijven, maar nu heeft hij te weinig geloof om de hongersnood te doorstaan. De geschiedenis van Israël in Egypte krijgt hier een voorafschaduwing. (1) hongersnood brengt hen in Egypte (2) Abraham wordt beroofd van zijn vrouw, de mannelijke baby’s worden gedood en (wellicht) de meisjes die in leven blijven worden als slavinnen gebruikt (3) farao wordt gestraft met plagen; zo ook Egypte als geheel (4) Abraham maar ook Israël trekt uiteindelijk weg met een grote buit.

Hongersnood – honger wordt uitgedrukt met een woord (ra’áv) dat letterlijk lege maag betekent.

Het land – dat is Kanaän, gevoelig voor het uitblijven van de regen in november en december. Egypte ligt lager dan Kanaän zodat daar de Nijl het land vruchtbaar maakt.

Abraham wil slechts een korte tijd verblijven, het is niet nodig om het werkwoord lagoer te lezen als: verblijven als vreemdeling. Abraham krijgt hier geen aanwijzing of toestemming om te gaan. Zoals Jacob later wel in Genesis 46:2-4.

Volgens Rasjie was er alleen hongersnood in het land Kanaän omdat het een test was. Later bij Jacob raakt de hongersnood de hele wereld.

Hongersnood

Volgens Amos 8:11 is een hongersnood als het horen van de woorden van de Heere als bestraffing.

Een hongersnood is vrijwel altijd het gevolg van een mislukte oogst, waarbij het uitblijven van de regen (in Israël de regen van november en december) of het optreden van hagel of een insectenplaag de belangrijkste oorzaken zijn. Het gevolg van een hongersnood is bijna ook altijd een uitbraak van besmettelijke ziekten

11 En het gebeurde, toen hij op het punt stond om Egypte binnen te gaan, dat hij tegen zijn vrouw Sarai zei: Zie toch, ik weet dat je een vrouw bent die knap is om te zien.

Toen hij op het punt stond – letterlijk: naderde om binnen te gaan. Egypte stond bekend om zijn lage morele standaard.

Zie toch – met de kracht van: “let op!”

Ik weet et cetera. Abraham wist altijd al dat Sara een vrouw was die voor andere mannen uitzonderlijk mooi van uiterlijk was. Daarom de merkwaardige uitdrukking “schoon van aanzien”, omdat het accent ligt op wat anderen zien.

Volgens Ramban had Abraham al vanaf het begin de gewoonte om Sara als zijn zuster voor te stellen.

12 Als de Egyptenaren je zien, dan zullen ze zeggen: Dat is zijn vrouw! Dan zullen ze mij doden en jou in leven laten.

Akeidat Yitzchok merkt op dat de Egyptenaren liever eenmaal een moord pleegden, dan vele malen overspel.

Sara was in werkelijkheid ook zijn zuster. Door haar zijn zuster te noemen zouden er onderhandelingen over een huwelijk ontstaan, zodat Abraham de tijd zou krijgen daarop af te wenden. Maar hij krijgt geen gelegenheid om dit te zeggen en naar Sara wordt blijkbaar niet geluisterd want er komen geen onderhandelingen en Sara wordt meegenomen naar de harem van de farao.

Die farao was vermoedelijk Inyotef III die regeerde van 2117 – 2069.

13 Zeg toch dat je mijn zuster bent, zodat het mij omwille van jou goed zal gaan en ik omwille van jou blijf leven.

Het kan worden gezien als een halve waarheid: Sara was een dochter van Terach bij een andere vrouw dan de moeder van Abraham.

In Kanaän zou deze bewering Abraham en Sara beschermd hebben, maar in Egypte golden andere zeden. Het is interessant dat in de stad Ur, waar Abraham en Sara waren geboren, het zogenaamde zuster huwelijk bestond. Er zijn kleitabletten bekend waarop twee documenten het huwelijk vastleggen. Het eerste is dan het formele huwelijk, en het andere maakte die vrouw ook tot een zuster. Het zusterhuwelijk had een hogere status dan een gewoon huwelijkscontract. Als farao er echter achter komt dat Sara de fysieke zuster is – hoewel het maar een halfzuster is – is het huwelijk voor de farao wel onschendbaar. Abraham vertrouwt ten onrechte in Egypte op de zeden en gewoonten die hij van zijn geboorteland kent, en vertrouwt niet op God.

Ze zullen Abraham in leven laten omdat ze (1) willen onderhandelen over een huwelijk of (2) omdat ze de hogere status van dit huwelijk zullen accepteren

14 En het gebeurde, zodra Abram in Egypte kwam, dat de Egyptenaren de vrouw zagen dat ze bijzonder knap was.

Bijzonder knap – dat is de waarneming van de Egyptenaren. Het is uit Egyptische bronnen bekend dat de Egyptenaren zeer gevoelig waren voor vrouwen met een lichte huidskleur, terwijl Egyptische vrouwen donkerder getint waren.

15 Ook de vorsten van de farao zagen haar en zij prezen haar aan bij de farao. Daarom werd de vrouw meegenomen naar het huis van de farao.

Farao – volgens Flavius Josephus betekent het “koning”. Volgens moderne egyptologen is de term verwant aan de uitdrukking PHRA  in de inscripties met als betekenis “het grote huis”, een titel die aan alle Egyptische koningen toekwam.

Ook – nadat eerst de lokale bevolking haar gezien had, er staat immers “de Egyptenaren.” Een betere vertaling is: “toen zij zagen”. De “wav” kan met toen worden vertaald binnen een verhaal.

Dat de oversten of de prinsen van de farao haar gezien hebben, suggereert dat dit alles gebeurd is in de buurt van de residentie van de farao in Memphis; het is heel goed denkbaar dat Abraham vanuit  B via de noordelijke route Egypte is binnen gegaan.

Werd meegenomen – dit is een unieke vorm, namelijk de passieve vorm van de Kal. Voor de oorspronkelijke lezers moet dit een archaïsme zijn geweest. Het kan betekenen dat dit woord als een staande uitdrukking is overgeleverd, of dat er een oudere, schriftelijke bron is gebruikt en overgenomen. Het is ook denkbaar dat deze unieke vorm de schanddaad wil benadrukken.

Huis van de farao – accusatief van plaats bij passieve vormen functioneert als een vervanging van de locativus met “hé”.

16 Omwille van haar deed hij goed aan Abram, zodat hij kleinvee, runderen, ezels, slaven en slavinnen, ezelinnen en kamelen kreeg.

Abraham’s hoop uit vers 13 wordt hier werkelijkheid, maar niet vanwege zijn list.

Abraham ontvangt inderdaad een geweldige rijkdom. Merk op: kamelen kunnen ook dromedarissen geweest zijn; dienaren en dienaressen zijn vanuit Egyptisch standpunt ook bezit; de farao geeft geen paarden aan Abraham – ofwel omdat deze een militaire functie hadden, ofwel omdat Abraham sowieso geen belang had bij bezit van paarden.

17 Maar de HEERE trof de farao en zijn huis met zware slagen, vanwege Sarai, de vrouw van Abram.

Hij sloeg met slagen, hij plaagde met plagen: deze accusatief van inwendig object geeft een nadruk binnen de verbale zin. Het functioneert om een sterke mate aan te duiden.

Waarom bestraft de Heere de farao voor een misdrijf dat hij zonder het te weten gepleegd heeft? Hij had immers geen waarschuwing ontvangen zoals dat wel gebeurde met Abimelech.

Als we terug redeneren vanaf de straf moet farao geweten hebben dat Sara de vrouw van Abraham was. Iemand moet hem dat verteld hebben.

Of: wanneer de plagen komen, vraagt de farao aan Sara of zij daar misschien een verklaring voor heeft. Omdat de farao daar niet geheel en al zeker van is, ons biedt hij Abraham en ondervraagd hebben over deze zaak.

In de Midrasj vinden we de interpretatie dat de farao impotent bleek te zijn bij Sara, zo dat hij het idee opvatte dat de plagen te maken hadden met de status van de concubine die hij genomen had. (Tur Ha-Aroech)

18 Toen riep de farao Abram en zei: Wat hebt u mij aangedaan? Waarom hebt u mij niet verteld dat zij uw vrouw is?

De farao beval Abraham bij hem te komen.

Wat – wat is dit? Grote nadruk. Wat heb je me nou aangedaan?

19 Waarom hebt u gezegd: Zij is mijn zuster, zodat ik haar tot vrouw genomen heb? Nu, hier is uw vrouw; neem haar mee en ga!

Abraham geeft blijkbaar geen antwoord.

Zodat – correcte vertaling van de “wav” als een uitdrukking van een consequentie.

Tot vrouw – dus niet als een concubine. Hiermee probeerde de farao een antwoord van Abraham uit te lokken. (Tur Ha-Aroech).

20 En de farao gaf enige mannen opdracht met betrekking tot hem en zij begeleidden hem en zijn vrouw en alles wat hij had het land uit.

Dit bericht is geplaatst in Bijbelstudie. Bookmark de permalink.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *