We gaan vanaf volgende week beginnen met het lezen van het boek Openbaring. (Te volgen via onze podcast Koinonia Bijbelstudie Live! op spreaker.com.) Het is een boek dat een rijke zegen belooft aan degene die het nauwkeurig leest. Meteen al het derde vers van het eerste hoofdstuk: “zalig is hij die leest en zijn zij die horen de woorden van de profetie en die in acht nemen wat daarin geschreven staat, want de tijd is nabij.” De woorden van deze profetie zijn “betrouwbaar en waarachtig” om ons te laten zien “wat met spoed moet gebeuren” (22:6).
Het boek kent vele bijzondere kenmerken. Bijvoorbeeld dat meer dan de helft van de 404 verzen een verwijzing bevatten naar het Oude Testament. En verder dat we verschillende aspecten van God de Vader ontdekken. Hij is heilig, waarachtig, almachtig, wijs, soeverein en eeuwig. En in scherp contrast daarmee zien we de diepte van de verdorvenheid van de mens. In dit boek vinden we de concrete gebeurtenissen waarin Gods toorn en oordeel over de zondige mensheid wordt uitgestort, terwijl mensen nog steeds weigeren om zich te bekeren. Maar we vinden ook aanwijzingen voor de kerk, waarschuwingen bijvoorbeeld voor het sluiten van compromissen met de wereld, in hoofdstuk 2 en 3. Een hoogtepunt wordt ook gevormd door de hoofdstukken 4 en 5, waarin we ontdekken hoe we God op passende wijze kunnen aanbidden.
De meeste mensen zullen dit boek raadplegen om een of andere eschatologische theorie te kunnen verdedigen. Het is zeker waar dat we in dit boek als geen ander aanwijzingen krijgen over het einde van de geschiedenis en het begin van Gods Koninkrijk. Daardoor weten we dat er een Antichrist zal komen, dat er een periode van zeven jaar zal zijn die we meestal de Verdrukking noemen. (De laatste 3,5 jaar daarvan heten dan de Grote Verdrukking.) We horen over de tweede komst van Christus en de uiteindelijke oorlog die het einde van de menselijke geschiedenis markeert – Armageddon. We horen over het duizendjarig rijk en het laatste oordeel voor de grote witte troon. Toch is dat alles niet de hoofdzaak. In de eerste plaats, zoals de eerste drie woorden van het boek aanduiden, is dit de “Openbaring van Jezus Christus.” Het gaat om Hem als de waarachtige getuige, de eerstgeborene van de dode, de heerser over de koningen van de aarde, de Alpha en de Omega et cetera.
Het is ook duidelijk dat het boek de volle godheid van Jezus Christus onderwijst. De De Heer Jezus heeft alle voorrechten en kenmerken van God. Hij is soeverein, eeuwig, heeft het recht om de mensheid te oordelen, en leven en dood zijn in Zijn handen. Daarom ontvangt Hij ook aanbidding, zoals in Op. 5:13, “Aan Hem Die op de troon zit, en aan het Lam zij de dankzegging, de eer, de heerlijkheid en de kracht in alle eeuwigheid.”
Velen hebben geklaagd door de eeuwen heen over de onbegrijpelijkheid van het boek Openbaring. Maar het heet niet voor niets “openbaring”; het is de bedoeling om waarheid te tonen, en niet te verbergen. Het boek wil juist zichtbaar maken wat eerder verborgen is geweest. Waarheden over Jezus Christus, en de samenhangen in de profetische waarheid in het Oude Testament bijvoorbeeld.
Tenslotte, een van de moeilijkste onderdelen van het lezen van dit boek, is de vraag of we met een heldere sequentie van toekomstige gebeurtenissen te maken hebben. Moeten we de verschillende visioenen van Johannes lezen als een diavertoning gebaseerd op een film? Of moeten we niet chronologisch lezen, maar synchroon? Met een synchrone leeswijze bedoel ik te zeggen, dat we met een veelheid van perspectieven en beelden te maken hebben, die soms wel en soms niet naar dezelfde gebeurtenissen verwijzen. Omdat dit inderdaad de Openbaring van Jezus Christus is, en niet de openbaring van een toekomstige geschiedenis, zoeken we steeds weer opnieuw naar de persoon van Christus. Ik ben ervan overtuigd dat wie zoekt naar zekerheid over zijn eschatologie, de pointe van dit boek eigenlijk mist. Zeker, het boek spreekt de taal van de apocalyptische literatuur. Het beschrijft in die visionaire beeldtaal gebeurtenissen, daden van God in de geschiedenis. Maar anders dan de apocalyptische literatuur van het Jodendom, gaat het niet over de strijd van de rechtvaardigen met de onrechtvaardigen en niet over de details van een toekomstig verloop van gebeurtenissen. Daarom eindigt het boek met een uitnodiging: “laat hij die dorst heeft, komen; en laat hij die wil, het water des levens nemen, voor niets” (22:17). Het is evangelie in symbolische taal, in de visionaire taal van de apocalyptische literatuur.
Volgende week dus de eerste aflevering in de serie over het boek openbaring. Voor wie meelezen wil, in de week van 6 t/m 12 januari lezen wij het eerste hoofdstuk van Openbaring.