De uiteindelijke legitimatie voor de “Endlösung”, de uitroeiing van het Europese Jodendom, had een onmiskenbaar verband met het negatieve oordeel van de christelijke theologie over de messiaanse verwachtingen van de Joden. Deze verwachtingen werden geacht volledig en afdoende te zijn vervuld door Jezus Christus.
Christelijke theologie en Joodse Messiaanse verwachtingen
De christelijke theologie heeft lang volgehouden dat Jezus Christus de vervulling is van de messiaanse profetieën in de Hebreeuwse Bijbel. Dit geloof leidde tot de opvatting dat het Jodendom, dat Jezus niet als de Messias accepteerde, fundamenteel gebrekkig of onvolledig was. In vroegchristelijke geschriften werden Joden vaak afgeschilderd als mensen die hun eigen Messias verwierpen, wat leidde tot het theologische standpunt dat het Jodendom door het Christendom was vervangen. (Supersessionisme)
De ontwikkeling van het anti-judaïsme
In de loop der eeuwen droeg dit theologische perspectief bij aan een breder cultureel en sociaal anti-judaïsme binnen christelijke samenlevingen. Joden werden vaak afgeschilderd als koppig en geestelijk blind, niet in staat om de waarheid van het christendom te herkennen. Dit negatieve beeld werd versterkt door verschillende kerkelijke leerstellingen en raakte diep verankerd in de Europese cultuur. Dergelijke opvattingen legden de basis voor systematische discriminatie en vervolging van Joden door de geschiedenis heen.
De ideologische basis van de Holocaust
Tegen de tijd van het naziregime werden deze reeds lang bestaande anti-Joodse gevoelens gebruikt en versterkt om de “Endlösung” te rechtvaardigen. De nazi-ideologie maakte gebruik van bestaande vooroordelen en theologische oordelen om Joden voor te stellen als een fundamentele bedreiging voor de christelijke beschaving. Het afschilderen van Joden als Christus-moordenaars en vijanden van het ware geloof verschafte een pseudo-religieuze rechtvaardiging voor hun uitroeiing. Dit verband tussen christelijke theologische oordelen en de nazi-ideologie benadrukt het gevaarlijke potentieel van religieuze overtuigingen om gemanipuleerd te worden voor genocidale doeleinden.
De uiteindelijke legitimatie voor de “Endlösung” was diep verweven met het negatieve oordeel van de christelijke theologie over de Joodse messiaanse verwachtingen. Het geloof dat Jezus Christus deze verwachtingen volledig en afdoende had vervuld, droeg bij aan een lange geschiedenis van anti-judaïsme, dat op zijn beurt een vruchtbare bodem vormde voor de ideologische grondslagen van de Holocaust.